گزارش آماری – تفصیلی نقض حقوق بشر در شرق کوردستان « ماه مه سال ²°۱¶» این گزارش وضعیت حقوق بشر در ماه مه سال ²°۱¶ مصادف با ۱² اردیبهشت تا ‌۱۱ خرداد در شرق کوردستان به کوشش جمعیت حقوق بشر کوردستان با استناد به گزارش‌ها متعدد نهادهای حقوق بشری شرق کوردستان و ایران گردآوری‌شده است. شایان‌ذکر است این گزارش به دلیل عدم اجازه حکومت ایران به سازمان‌ها و گروه‌‌‌های حقوق بشری گزارش کاملی نیست و تنها بخشی از نقض سامانمند حقوق بشر در شرق کوردستان را به تصویر می‌کشد. حکومت جمهوری اسلامی ایران  با بازداشت شهروندان کورد توسط نیروهای امنیتی و انتظامی با نقض حقوق  مدنی و سیاسی، نقض آزادی عقیده و بیان، نقض حق حیات و امنیت شخصی، تبعیض‌های حکومتی، هتک حرمت شهروندان و همچنین شکنجه زندانیان سیاسی و نادیدە گرفتن حقوق بنیادین زندانیان سیاسی، ماه مورد بررسی را به پایان رساند. طبق ماده  ١٩  اعلامیه جهانی حقوق بشر هر فردی حق آزادی عقیده و بیان دارد. همین‌طور دربند  یکم ماده ¹ میثاق بین‌المللی حقوق مدنی و سیاسی آمده است: هر کس حق آزادی و امنیت شخصی دارد: هیچ‌کس را نمی‌توان  بە مناسبت عقایدش مورد مزاحمت و اخافه قرارداد.بند دوم ماده ١٩  می‌افزاید: هر کس حق آزادی بیان دارد:  این حق شامل آزادی تفحص و تحصیل و اشاعه اطلاعات و افکار از هر قبیل بدون توجه به سرحدات خواه شفاها٠‹ یا به‌‌‌صورت نوشته یا چاپ یا به‌‌‌صورت هنری یا به هر وسیله دیگر به انتخاب خود می‌باشد. ‌همچنین در ماده٠” ٢٢  آمدە است کە هرکسی به‌‌‌عنوان عضوی از جامعه حق دارد از امنیت اجتماعی برخوردار بوده و از راه کوشش در سطح ملی و همیاری بین‌المللی با سازمان‌دهی منابع هر مملکت، حقوق سلب ناپذیر اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی خویش را برای حفظ حیثیت و رشد آزادانه شخصیت خویش، به دست آوردØ› و  طبق ماده µ هیچ‌کس را  نمی‌توان شکنجه کرد یا مورد عقوبت یا روش وحشیانه و غیرانسانی یا اهانت‌آمیز قرارداد. مطابق با کنوانسیون های به رسمیت شناخته شده جهانی در رابطه با حقوق بشر و حقوق سیاسی و اجتماعی اجتماع های بشری،  هر فرد و جامعه ای حق دارد حقوق سیاسی،  اجتماعی،  اقتصادی و فرهنگی خود را مطالبه و جهت احقاق آن تلاش نماید،  هیچ جماعت یا گروهی برتر بر دیگری نیست و همه باید از حقوق طبیعی و به رسمیت شناخته شده بهرمند شوند. اعداممتاسفانه در این ماه تعداد بی‌شماری از زندانیان نسبت به ماه گذشته اعدام شدند.که خبرهای آن منعکس گردیده است. اما طبق خبرهای رسیده به جمعیت حقوق بشر کوردستان، گاهآ زندانیان کورد به جرائم متفاوت در زندان‌های ایران اعدام‌شده و این اعدام‌ها رسانه‌‌‌ای نمی‌شودØ› و حکومت جمهوری اسلامی این اعدام‌ها را اعلام نمی‌کند. روز دوشنبه ۳ خردادماه حکم اعدام یک زندانی متهم به جرائم مواد مخدری به نام «خدر خانی» در زندان قزل‌حصار کرج اجراشده است. دو زندانی در زندان ارومیه با اتهام قتل با اجرای اعدام قصاص شدند ۱_غفور قادر زاده ²_داریوش فرج زاده سحرگاه روز سه‌‌‌شنبه، ٢٧ اردیبهشت‌ماه، شش زندانی مربوط به جرائم مواد مخدر در محوطه‌‌‌ی داخلی زندان دریا در ارومیه اعدام شدند.هویت اعدامی‌هاØ› علی شموگردیان فرزند فیصل، رحمان رشیدی فرزند حسن، نادر محمدی فرزند یوسف، حیدر امینی فرزند یوسف، ناجی کیوانی فرزند عبدالله نیروهای قضایی ـ امنیتی حکومت اسلامی ایران یک جوان کورد با هویت «فردین. ر» را در میدان «آزادی» شهر کرمانشاه اعدام کردند. در پی اعتراض کاوه ویسی فرزند ابراهیم به صدور حکم اعدامش، دیوان عالی کشور حکم مزبور را تأیید و قطعی دانست روز چهارشنبه µ خردادماه بخش اجرای احکام زندانی رجایی شهر کرج صدور حکم اعدام برای · زندانی به نامهای کامران شیخه، انور خضری، فرهاد سلیمی، ایوب کریمی، قاسم آبسته و خسرو بشارت را رسما به آنان ابلاغ کرده است. بازداشت “بازداشت، احضار، صدور حکم، پرونده‌‌‌سازی ” در این ماه تعداد بیشماری شهروند کورد در شرق کوردستان بازداشت ویا به دادگاه و مراکز امنیتی احضار و یا برای این شهروندان حکم صادرشده است. وزارت اطلاعات ١٦ فعال کارگری کورد را  در ماه مه بازداشت کرد. عباس اندریانی و مظفر صالح‌نیا به حفاظت اطلاعات نیروی انتظامی سنندج احضار شده و درباره مراسم ویژه روز کارگر مورد بازجویی قرار گرفتند همزمان با برگزار مراسم روز کارگردر ایران، ٥ تن از فعالین کارگری در تجمع مقابل خانه کارگر سنه بازداشت و شامگاه همان روز ٣ تن از آنها با تودیع وثیقه آزاد شدند.اسامی بازداشت‌شدگان مقابل خانه کارگر سنهØ› یدالله صمدی، لطف‌اله احمدی، زاهد مرادی، نادر رضاقلی و حسین حسن‌آبادی اعلام شده است.همچنین از سقز نیز گزارش رسیده که نیروهای اطلاعاتی این شهر اقدام به بازداشت ٩ فعال کارگری کرده‌‌‌اند که ساعاتی را در بازجویی بسر برده‌‌‌اند.پنج فعال دیگر سقزی که در مسیر «پارک کوثر» واقع در جاده کمربندی توسط مأموران امنیتی بازداشت شدند عبارتند ازØ› محمد عبدی‌پور، آزاد احمدی، احمد عبدی‌پور، صدیق محمدی و پدرام عبدی پور واحضار تلفنی رحمان کاردار، حسین مرادی و سید انور معطر به ستاد خبری اداره اطلاعات سقزدر روزکارگر از جمله بازداشتهای روز یک مه می باشد. آرش حسین پناهی شهروند اهل دهگلان  در استان سنه، توسط نیروهای وزارت اطلاعات بازداشت و به محل نامعلومی منتقل شد. امید سلیمانی نویسنده و روزنامه‌‌‌نگار اهل پاوه توسط نیروهای لباس‌شخصی اطلاعات در شهر سنه دستگیر و تاکنون از وضعیت و محل نگهداری وی اطلاعی دردست نیست علیرغم گذشت چند هفته از بازداشت افسانه و شاهو بایزیدی، خانواده این برادر و خواهر همچنان از سرنوشت دو فرزند بازداشت شده خود بی اطلاع و نگران هستند. منصور حسن زاده شهروند کورد اهل بوکان از تاریخ چهارشنبه ²¹ اردیبهشت‌ماه بازداشت شده است. از سرنوشت او پس از بازداشت خبری در دست نیست. چهار شهروند کامیارانی  توسط نیروهای وابسته به اداره اطلاعات این شهر در منازل شخصی خود بازداشت و به نقطه نامعلومی منتقل شدند. آرام محمدی، شاهو صادقی، مهرداد صبوری و امید احمدی هویت چهار شهروند کامیارانی بازداشت شده است . روز شنبه اول خرداد ماه، دو شهروند کامیارانی به نام های شعله گودرزی و روژین ابراهیمی، به اداره اطلاعات کامیاران احضار گشته و در ارتباط با برگزاری مراسم روز جهانی کارگر بازجویی شدند. سه شهروند کامیارانی با احضار و چهار شهروند دیگر با انتقال از بازداشتگاه در اداره اطلاعات این شهر جهت تکمیل پرونده برگزاری مراسم روز کارگر حضور یافتند. سوم خرداد، درپی احضار قبلی، سه شهروند کامیارانی روژین ابرهیمی، شعله گودرزی و دلنیا صبوری به اداره اطلاعات این شهر مراجعه کردند. همچنین چهار شهروند دیگر کامیارانی، آرام محمدی، شاهو صادقی، امید احمدی، مهرداد صبوری که از روز پنجشنبه ۳° اردیبهشت‌ماه دستگیر و در بازداشتگاه اداره اطلاعات سنندج نگهداری می‌شوند همزمان «جهت روبرویی و تکمیل پرونده» به این اداره منتقل کرده بودند روز یک شنبه ²¶ اردیبهشت ماه نیروهای امنیتی در شهر سنه یک زن فعال مدنی کورد به نام شیدا رحیمی را در مغازه‌‌‌اش بازداشت کرده و به بازداشتگاه ستاد خبری اداره اطلاعات شهر سنهمنتقل کردند. دوازدهم اردیبهشت‌ماه، حسن امینی، حاکم شرع کوردستان و مدیر مدرسه‌‌‌ی علوم دینی «امام بخاری» سنندج به اداره‌‌‌ی کل اطلاعات کوردستان احضار شد پنج شنبه ۱¶ اردیبهشت سال ۱۳¹µ شعبه اول دادگاه انقلاب سنه به ریاست حسن بابائی برای µ فعال مدنی اهل لیلاخ از دهستان قروچای دهگلان در شرق کوردستان به نامهای  افشین حسین پناهی و پویا حسین پناهی، آرمان حسین پناهی، سلمان حسین پناهی و پویا مقدم رای صادر نمود هر یک از افشین و پویا حسین پناهی به یک سال زندان و آرمان حسین پناهی و پویا مقدم هم به ¶ ماه و یک روز حبس محکوم شدند. بعد از µ جلسه محاکمه از سوی دادگاه انقلاب مریوان یک فعال سیاسی کورد به نام «زانکو رستاد» به تحمل یک سال حبس تعزیری محکوم شد. یک جوان ٢٤ ساله به نام سیروان کمالی که بازداشت او از سوی مأموران امنیتی بوکان صورت گرفته، سرنوشت نامعلومی دارد.او روز بیست ویکم دی‌ماه سال گذشته بازداشت و به مکان نامعلوم انتقال یافته بود. زندان در این ماه نقض حقوق زندانیان اعم از اعمال شکنجه، عدم درمان «محمد صدیق کبود وند، افشین سهراب زاده، و… زندانیانی کوردی هستند که با سهل‌انگاری مقامات قضایی و عدم درمان روبرو هستند.»  صدور حکم جدید و…مانند ماه‌‌‌های قبل ادامه داشته است و به شرح زیر است. ´ خرداد، جلسه محاکمه «محمد صدیق کبودوند» رئیس سازمان حقوق بشر کوردستان علی رغم وضعیت جسمانی بد وی در شعبه ²¸ دادگاه انقلاب تهران به ریاست قاضی مقیسه برگزار شده است.کبودوند به اتهام فعالیت تبلیغی علیه نظام محاکمه شده است. افشین سهراب زادە در روز سه شنبه شب ²¸ اردیبهشت ماه در پی وخامت حالش و بالا آوردن خون بە کمای کامل رفتە و به مراکز درمانی خارج از زندان منتقل شده استت کە پس از گذشت چند ساعت به حالت بیهوش به زندان بازگردانده شد. این زندانی سیاسی در پی وخامت جسمانی ۱· ساعت در کمای کامل بود. اعتصاب غذای محمد عبدالهی زندانی سیاسی کورد محکوم به اعدام برای درخواست رسیدگی و محاکمه عادلانە سه شنبه ۱۱ خردادماه شیدا رحیمی، فعال مدنی، در شهر سنندج در محل دادگاە انقلاب دادگاهی شد. علی‌رغم نظر پزشکان مبنی بر بستری شدن «افشین سهراب زاده» زندانی سیاسی کورد و تبعید شده به زندان میناب که در پی وخامت حالش در عصر روز سه شنبه ۱۱ خرداد ماه به بیمارستانی خارج اززندان منتقل شده بود، با مخالفت حفاظت زندان به علت ماهیت «پرونده اش» بدون درمان به زندان بازگردانده شد. ایرج محمدی، زندانی امنیتی تبعید شده به زندان تبریز که در حال تحمل هفمین سال حبس خود است، علیرغم ابتلا به بیماریهای اعصاب و روان از رسیدگی پزشکی محروم مانده است، وی که سابقه سکته مغزی را دارد بدون داشتن پتو و لوازم اولیه مجبور است روی موزائیک های سالن بخوابد. او تهدید کرده است که در صورت اصرار مسئولان زندان به محروم نگه داشتن از حقوق انسانی اش چاره ای جز خودکشی نخواهد داشت آرش مکری دانشجوی مقطع کارشناسی ارشد دانشگاه تبریز که از ششم اسفندماه سال گذشته دستگیر شده است، بیش از دوماه است که به سلول‌های انفرادی اداره اطلاعات ارومیه منتقل شده و گفته میشود از ²۳ روز پیش در اعتراض به وضعیتش در اعتصاب غذا به‌‌‌سر می برد. «سامان قادری آذر» شهروند بوکانی که ²۳ دی ماه سال گذشته بازداشت شده بود گفته شده است نامبرده به بند دوالف سپاه پاسداران در تهران منتقل شده است. صبح روز ۱¸ اردیبهشت، ماموران سپاه پاسداران کرماشان کاوه سهراب زاده را هنگام خروج از منزل بدون حکم قضایی بازداشت و به اطلاعات سپاه کرمانشاه (شهید سیاه‌‌‌کمری) منتقل کردند محمد صدیق کبودوند روزنامه‌‌‌نگار زندانی و رئیس سازمان دفاع از حقوق بشر کوردستان علیرغم ابتلا به بیماریهاى متعدد و پیشرفته در اعتراض به پرونده سازى اخیر از ١٩ اردیبهشت ماه دست به اعتصاب غذا زده است. کارگران گزارش‌های نقض حقوق کارگران‌ در این ماه روز چهارشنبه ١٥ اردیبهشت ماه، صدها تن از کارگران طرح توسعه چاه های نفت “تنگه بیجار و کمانکوه” در اعتراض به بلاتکلیفی شغلی خود، مقابل استانداری ایلام تجمع کردند. روز١٨  اردیبهشت تجمعات اعتراض‌آمیز کارگران کارخانه پارسیلون خرم‌آباد و نساجی بروجرد جهت دریافت مطالبات کارگری صورت گرفت. روز ١٩ اردیبهشت کارگران کارخانه آجر و ماسه پلدختر برای دریافت مطالبات خود ازجملە  عدم پرداخت حقوق معوقه  خود در مقابل این کارخانه دست به تجمع اعتراض‌آمیز زدند، اما مدیر کارخانه پرداخت حقوق را مشروط به فروش تولیدات کارخانه می‌داند روز ٢٠  اردیبهشت٠¬یک کارگر جوان نانوایی در خیابان طالقانی سنندج خودکشی کرد. علت اصلی این خودکشی را ناتوانی در تامین معاش خانوار و استیصال کارگر عنوان می کنند. کارگران شاغل در ¹° کوره خانه ی آجرپزی فشاری و دستی منطقه ساروقامیش از روز چهارشنبه ²² اردیبهشت ماه به منظور افزایش دستمزد و پرداخت حق بیمه شان از سوی کارفرمایان، دست از کار کشیده اند. علی رغم وعده وعید کارفرمایان و صاحبان کوره پزخانه ها مبنی بر تحقق خواسته های کارگران ، آنان همچنان از حضور در محل کار خودداری می ورزند و اعلام کرده اند تا زمان دستیابی به خواسته هایشان به اعتصاب خود ادامه می دهند. روز  ٢٥ اردیبهشت  ،ساعت ده صبح رانندگان تاکسی شهری ، شهرستان سقز دراعتراض به عدم افزایش نرخ کرایه تاکسی وبی کفایتی مسولین تاکسیرانی دست به اعتصاب زدند . در ادامه این اعتصاب ،درساعت دوازده مسولین حکومتی قول دادند طی هفته آینده به خواست انها رسیدگی خواهد شد . روز یکشنبە ٢٦ اردیبهشت  کاهش امنیت شغلی حدود ¸° کارگر کارخانه زاگرس خودرو به سبب کاهش تولید خبر داد شد . روز سە شنبە ٢٩ فروردین تجمع کارگران شرکت برق سنندج برای اخذ حقوق و مطالبات خود. روز چهارشنبه ٥ خرداد  کارخانه کاشی جم بروجرد تعطیل و ۱²° کارگر این کارخانه بیکار شدند. در ساعت یک بامداد شنبە ٨ خرداد ماە نیروی انتظامی جمهوری اسلامی در میدان شهرسنه بە علی ویسی در شهر سنە کە خردەفروشی میکرد حملە کردە و او را با ازار و اذیت فروان، خشونت و برخورد ناشایست مجبور کردەاند کە وسایل خود را جمع و مانع کسب و کار نامبردە شدەاند. احکام قضایی تمامی ۱· کارگری که با شکایت کارفرمای معدن طلای آق دره در دادگستری آذربایجان غربی محاکمه شده بودند در واپسین روزهای ماه گذشته به اجرا درآمد. خودکشی ١٢ اریبهشت یک جوان ٢٤ ساله در محله مسجد هژاره مریوان خودکشی کرد و جانش را از دست داد. طبق اخبار رسیده جسد این جوان در تعمیرگاه- محل کار خود- پیدا شده است. ١٩ اردیبهشت ماه جسد (آ.د) دختر ١٤ ساله مریوانی ساکن محله کوره موسوی در زیرزمین منزل پدری به زندگی خود پایان داد. ١٩ اریبهشت یک خودکشی دیگر در سقز اتفاق افتاد و این خودکشی چهارمین مورد طی ماه‌‌‌های اخیر است این مرد ٣٣ ساله به نام «رئوف» در محله کانی‌گرمک سقز خود را حلق آویز نموده و جانش را از دست داده است. ١٩ اردیبهشت دختر نوجوان ١٤ ساله‌‌‌ای به‌‌‌نام (آ. د) در محله کوره موسوی شهر مریوان، در زیرزمین خانه پدری خود را بدار آویخت. ١٩ اردیبهشت دختر نوجوان کنگاوری که تنها ١٥ سال سن داشت ساعتی پیش به دلایل نامعلوم خودکشی کرد. ٢٠  اردیبهشت مرد ٣٣ ساله بنام رئوف در محله کانی گرمک سقز خود را حلق آویز نموده و جانش را از دست داده است. این چهارمین خودکشی در سقز طی ماه های اخیر می باشد. ٢٠  اردیبهشت یک کارگر نانوا در اعتراض به ناتوانی از تأمین معاش خود و خانواده‌‌‌اش در محل کار خود در خیابان طالقانی سنندج خود را حلق‌آویز کرد و متأسفانه جان سپرد. وی بهزاد علیپور نام داشت و ٣٠ ساله و صاحب یک فرزند بود. ٢٢ اردیبهشت ماه سالجاری دختر ٢٢ ساله ای خود را حقله اویز کرد اما خوشبختانه بعد از انجام عملیات احیا زنده شد. ٢٣ اردیبهشت خودکشی فرمانده هنگ مرزی پیرانشهر با سلاح کمری رحمت‌الله شریفی در حالی که مشغول بازدید از منطقه تحت حفاظتیش بود، پس از بازگشت به دلایل واهی اقدام به خودکشی نموده است. ٢٦اردیبهشت ماه شهرستان بوکان دو خودکشی را به خود دید. صبح روز یک شنبه مردی میان سال در منطقه علی آباد بوکان اقدام به خودکشی کرد. این مرد میان سال خود را به دار آویخت و جانش را از دست داد. شب همان روز یک جوان ٢٨ سال در منطقه فرهنگیان قدیم این شهر ستان اقدام به خودکشی کرد. این جوان نیز با حلق آویز کردن خود به زندگی اش خاتمه داد. ²· اردیبهشت فرهاد محمدی، ²µ ساله و ساکن قصرشیرین به دلیل آنجه مشکلات مالی و شکنجه از سوی مامورین انتظامی در سال گذشته عنوان شده، خود را در منزل پدری‌اش حلق‌آویز کرده است. ٢٩ اردیبهشت دو نفر در شهرستان پیرانشهر اقدام به خودکشی کردند. این دو نفر که یک دختر ٢٤ ساله و یک پسر حدودا٠‹ ٢٧ ساله می باشند به فاصله زمانی تقریبا٠‹ نیم ساعت از همدیگر اقدام به خودکشی کردند   ٦ خرداد یک کارگر اخراجی به نام «فرزاد پریزن» کارگر یکی از خبازی های کرمانشاه، جهت پیگیری دلیل اخراج و گرح شکایت به اداره کارمی رود و خواستار رسیدگی به پرونده اخراج خود و به جریان انداختن بیمه بیکاری اش می شودØ› اما وقتی که با جواب سربالا و بی تفاوتی مقام های اداره کار مواجه می شود، در اوج ناراحتی، تهدید به خود سوزی می کند که درجواب او می گویند که برو هر غلگی دلت می خواهد بکن! و او اقدام بە خود سوزی کرد و جانش را از دست داد. محیط زیست طرح انتقال ابهای کوردستان بە شهرستانهای همجوار و مرکزی همچنان ادامە دارد. طرح دعوی حقوقی نیز از طرف انجمن های محیط زیستی و دیگر تشکل های مردمی در در رابطه با آبگیری غیرقانونی سد داریان تابحال جوابی از طڕف جمهوری اسلامی دریافت نکردە است. ارسال نامه ۳°°° تن از اساتید علمی، بزرگان آیینی، نخبگان و فعالان مدنی، فرهنگی و محیط زیستی به رئیس جمهور و درخواست جلوگیری از آبگیری سد داریان صورت گرفت. ابگری سد دریان و این اقدام غیرقانونی آبگیری ناگهانی سد داریان برای سرپوش نهادن بر ترک های ایجاد شده در بتون ریزی مظهر ٦٠  میلیون ساله چشمه بل موجب اعتراضات مردمی به شیوه های مختلفی گردید مرکز لرزه‌‌‌نگاری ایران موسسه ژئوفيزیک، دانشگاه تهران در مرحله اول آبگیری سد داریان چندین زمین لرزه را در حریم این سد ثبت کرد که بروز٦ زمین لرزه در کمتر از ٣٠  ساعت در منطقه پاوه و اورامانات بسیار قابل تامل بود. ² اردیبهشت ماه اهالی روار و اسپریز در حاشیه رودخانه سیروان، لایه سیاه رنگی سطح آب را فراگرفته بود با گذشت چند ساعتی غلطت سیاهی سطح آب فراوان تر شد، طبق شواهد عینی و اخبار رسیده به انجمن سبز چیا مردم محلی گزارش داده اند شواهد حاکی از ورود حجم بالای گازوییل به داخل آب رودخانه سیروان است. به گفته شاهدان در محل، این مواد نفتی با به زیر آب رفتن کارخانه سنگ شکن روستای رودبار به وجود آمده است. این مواد نفتی ضمن آلوده کردن آب، سبب مرگ گسترده آبزیان منطقه شده است. لایه های چرب و روغنی که در فرآورده های نفتی وجود دارد با ته نشست شدن بر روی آبشش های ماهی در کوتاه مدت باعث می شود که ماهی نتواند از آب اکسیژن بگیرد و تلف شود. بارندگی‌های گستردەی اخیر و شدت و وسعت تخریب آثار تاریخی و باستانی زاگرس بار دیگر بی‌توجهی عمدی حکومت ایران را نسبت به این مسأله را نشان میدهد. چهارباغ روستای قراتوره درنزدیکی شهربیجار نفس های آخررا می کشد و مسئولین دولتی تابحال جهت نجات این اثار تاریخی هیچ اقدامی انجام ندادەناد از ٢ ادریبهشت تا روز بعد بە علت بارش باران و آبگرفتگی معابر عمومی و در پاره اي نقاط از جملە پل روستای سلین چند روزی به زیر آب رفتهØ› و امکان رفت و امد بسیاری از روستاییان قطع گردید. ١٠  اردیبهشت داره حفاظت از محیط زیست سروآباد به روستای ئه سپه ریز آمدند و این بز کوهی کە چند ماە توسط روستائیان از او نگهداری شدە بود توقیف و با خود برددند کە با اعتراض روستاییان ادارە محیط زیست مجبور شد پس از چند روز این بز کوهی را بە زادگاه خود باز گرداند. حاشیه رودخانه های شهر های کوردستان از جملە سنندج، سقز، کرماشان و پیرانشهر محل جمع اوری زبالەها و نخاله های ساختمانی شدە است و مسئولین دولتی نیز در این رابطە اظهار بی اطلاعێ میکنند. پارک قدیمی فرهنگ پیرانشهر قلع و قمع شد شهرداری پیرانشهر در اقدامی عجولانە پارک قدیمی و فرهنگی پیرانشهر را نابود کرد. مدفون شدن ٧ روستا و نابودی چشمه بل در مراحل اتمام آبگیری سد داریان کە ٩٠  درصد از باغات روستای سلین و مجموعه فرهنگی تاریخی اورامان را که در حال ثبت در میراث فرهنگی یونسکو بود نابود کرد. اتش سوزی در جنگلهای سولاوا مناتق زیادی از جنگلها را طعمە خود کرد. اتش سوزی جنگلها و مراتع در کبیر کوە ثلاث باباجانی با گذشت بیش از یک هفتە هنوز ادامە داشت. در پایان جمعیت حقوق بشر کوردستان از مردم شرق کوردستان می‌خواهد کە در احقاق حقوق خود کوشا وسعی نمایند هرگونە تبعیض و نابرابری را کە از جانب جمهوری اسلامی ایران  بە ملت کورد احقاق می‌شود را بە گوش جهانیان برسانند. جمعیت حقوق بشر کوردستان02/06/2016